In dit al wat oudere maar nog altijd zeer lezenswaardige boek staan twee vragen centraal:
- hoe gaat het met KID-kinderen en hun ouders?
- is het goed dat in 2004 de wet Donorgegevens Kunstmatige bevruchting van kracht is geworden, waarmee de identiteit van de donor later op verzoek van het kind bekend gemaakt mag worden?
Het boek bevat vele interviews met mensen die - persoonlijk of beroepsmatig - betrokken zijn bij KID
KID
KID (Kunstmatige Inseminatie met Donorzaad) bestaat als medische behandeling sinds 1950. Er zijn sindsdien in Nederland naar schatting zo'n dertig- tot veertigduizend kinderen met donorzaad verwekt. Dit zijn voor het overgrote deel kinderen van anonieme donoren (A-donoren).
In 2003 trad een nieuwe wet in werking (met een overgangstermijn tot 1 juni 2004) die een einde maakte aan de anonimiteit van de spermadonor. Met ingang van 1 juni 2004 zijn in een databank gegevens van donoren en verwekte kinderen gekoppeld.
Er zijn nu alleen nog B-donoren: donoren wier identiteit later, op verzoek van het kind, bekend mag worden gemaakt.
Nieuwsgierigheid naar de donor
Bente (18), die samen met een jongere broer bij haar moeder opgegroeid is:
"Het verlangen mijn biologische vader te ontmoeten is denk ik vooral nieuwsgierigheid. Ik vind het leuk om er met anderen over te praten, het is voor mij geen pijnlijk onderwerp.
Toch kan ik niet zeggen dat ik het helemaal niet vervelend vind; in het dagelijks leven ben ik er niet door belast, maar ik denk er wel vaak over na. Ik denk dat dit eerder komt doordat ik geen vader heb, dan doordat ik de donor niet ken."
Victoria (49), alleengaande moeder van Aimée (10), verwekt met het sperma van een A-donor:
"Als ik nu de keus zou hebben tusen het A- en B-loket, zou ik B kiezen: niet voor mezelf, want ik hoef die man niet te kennen, maar voor mijn kind. Zij heeft dan de kans voor later, mocht ze de behoefte hebben de gegevens te kennen. [...]
'Onze' donor blijft dus een anoniem gegeven. Soms wordt ik even nieuwsgierig naar de onbekende genetische kant. Mijn dochter is muzikaal begaafd; 'dat heeft ze vast ook van haar vader' denk ik dan."
Wat is leuker: wel of geen vader?
Flip (20), opgegroeid bij een moeder en een jongere broer:
"Wat ik ervan vind om geen vader te hebben? Daar vind ik eigenlijk niks van, dat is gewoon zo.
Ik heb heus wel eens gedacht dat het leuker was geweest om een vader te hebben. Maar als ik er eentje had gehad, had ik vast wel eens gedacht dat het leuker was geweest zonder een vader.
Voor mij is het eigenlijk nooit een item geweest dat ik geen vader heb."
Wat deed ik mijn kinderen aan?
Marleen (50), alleen moeder van twee kinderen (18 en 15):
"Een donor, bekend of anoniem? In het ene geval zouden mijn kinderen de verwekker later kunnen traceren; in het andere gaval zouden zij voor eeuwig moeten leven met een ontbrekend stukje informatie.
Natuurlijk besefte is dat ik aan de toekomstige kinderen moest denken, me in hen verplaatsen, bedenken wat ik hun 'aandeed' (want in die termen sprak de wereld daarover en in die termen sprak dus ook mijn geweten).
Ik kwam tot de slotsom dat ik voor mezelf moest beslissen en niet voor hen. De beste basis voor hun toekomstig bestaan zou zijn dit plan te volvoeren op een manier die ik het beste kon hanteren."
Niet zo romantisch
Frans (21), opgegroeid bij een moeder en een broer:
"Het argument dat kinderen het recht hebben om te weten wie hun biologische vader is, vind ik een drogreden: als dat zaad er niet was geweest, dan was er ook geen kind geweest. Het toekennen van een recht aan een kind dat er nog niet is, vind ik onzin.
Als er een kind met een bepaalde ziekte wordt geboren, had het dan ook gevraagd moeten zijn of het wel geboren had willen worden? Zo kan je nog wel even doorgaan.
Het leven is zoals het is en het komt zoals het komt. Deze manier van leven verwekken is in principe een prima manier. Niet zo romantisch als bij het haardvuur, maar dat is geen reden om het niet te doen."
Onbezorgder met een vader?
Judith (19), opgegroeid bij een alleenstaande moeder:
"Tegen KID als mogelijkheid om kinderen te krijgen heb ik geen bezwaar. Ik heb nooit duidelijk gevoeld dat het niet zou mogen.
Ik begrijp goed dat vrouwen op deze manier kinderen willen krijgen als het op een andere manier niet kan. Maar ze moeten niet vergeten dat de consequenties voor de kinderen groot kunnen zijn. [...]
Ik denk dat in mijn leven het hebben van een onbekende vader een behoorlijke invloed heeft gehad. Misschien had ik met een vader een andere ontwikkeling en een wat onbezorgder leven gehad, je weet het niet."
Mart Roegholt / Uit onbekende bron. Dilemma's rond spermadonorschap / 2004, 2e druk 2008 / Uitgeverij van Brug / Nijkerk
Het boek is verkrijgbaar bij de reguliere (internet)boekhandel: Uit onbekende bron - bestellen bij bol.com