Op 29 mei 2013 schreef psycholoog Jolet Plomp op haar blog* een recensie over mijn boek Geen partner, wel een kinderwens:
"Ik las een boeiend boek dat ook nog eens heel nuttig en deskundig is. Daarom wilde ik het hier bespreken. Vervolgens stelde ik het schrijven van die recensie eindeloos uit. Dat kwam door het onderwerp: moeder worden zonder man.
Zo ben ik opgevoed – eerst is er liefde, en dan komen de kinderen. De praktijk was vaak anders - toen al en altijd al. Veel vrouwen voedden alleen hun kinderen op, maar meestal was dat het effect van het overlijden of anderszins onbedoeld afwezig zijn of verdwijnen van de vader. Ze hadden er niet positief voor gekozen; hoogstens hadden ze bij een ongewenste zwangerschap besloten geen abortus te plegen.
Tegenwoordig kunnen vrouwen wel zelf kiezen voor manloos moederschap - dankzij emancipatie, economische zelfstandigheid en de stand van de medische wetenschap. ‘Bam’ worden ze genoemd, deze bewust alleenstaande moeders. En er komen er steeds meer van. Het is begonnen in de jaren tachtig, toen ze overigens bom heetten – bewust ongehuwde moeders.
Het is zeker niet makkelijk om te kiezen voor alleenstaand moederschap. Dat wordt duidelijk als je Barbara Lammerts van Bueren leest. Het begin van de complexe besluitvorming is dat deze vrouwen onder ogen zien dat ze niet bijtijds een man hebben gevonden om kinderen mee te krijgen. Zo ontstaat het idee om ‘moederschap’ los te koppelen van ‘man’. In ‘Geen partner, wel een kinderwens’ wordt dit proces helder en genuanceerd beschreven.
Persoonlijke, morele en praktische overwegingen
Het boek geeft een verhelderende uiteenzetting van persoonlijke, morele en praktische overwegingen:
· Wil ik alleen voor een kind kiezen?
· Mag ik alleen voor een kind kiezen?
· Kan ik deze vorm van moederschap aan?
· Hoe ga ik dat doen?
Lammerts van Bueren is zelf al enige tijd bam en ze kent alle relevante wetenschappelijke research. Zelf heeft ze ook onderzoek gedaan. Daaruit komt naar voren dat de vraag ‘Mag ik dit wel doen?’ bam-vrouwen de meeste hoofdbrekens bezorgt. Er is echter geen enkele studie die overtuigend aantoont dat het slechter voor een kind is om op te groeien bij een alleenstaande moeder dan bij een vader en moeder. Wel weten we dat kinderen erbij gebaat zijn om op te groeien met minstens drie vaste vertrouwde volwassenen m/v die voor ze zorgen. (Hierover gaat het fascinerende boek ‘Een kind heeft vele moeders’ van Sarah Blaffer Hrdy.)
Wie alleenstaand moederschap overweegt kan dit boek niet missen.
Maar het helpt ook als je nog niet weet of je het bam-schap wel wilt aangaan.
Wie zeker weet dat ze alleen een kind wil, helpt dit boek om alle beslissingen te doorlopen. Zo is er de keuze van de donor - dat kan een bekende man zijn, of een donor van internet, of je maakt gebruik van een spermabank (anoniem of niet).
Vrouwen die al bam of bom zijn, zullen het ook prettig vinden om dit boek te lezen. Ze kunnen er veel in herkennen en het zal ze helpen om te gaan met onverwachte tegenvallers.
Zelfs als je helemaal niets bammigs overweegt is dit boek interessant. Het geeft namelijk een boeiend beeld van nieuwe ontwikkelingen in ouderschap, waarbij Lammerts van Bueren ook de historische context schetst. En je leest over andere vormen van ouderschap dan het alleenstaande, zoals adoptie en pleegouderschap door 1, 2 of 3 ouders. Het zal niet lang duren of iedereen komt deze varianten tegen in de eigen omgeving.
Barbara Lammerts van Bueren doet dit onderwerp alle eer aan. Ze is compleet - alle vragen en gedachten die bij mij opkwamen tijdens het lezen, werden even later behandeld. Bovendien is ze heel realistisch en objectief – ze gaat er vanuit dat je nooit zeker kunt zijn van de beslissing tot alleenstaand moederschap. Ze heeft alle begrip voor aarzelingen en ze poetst die nooit weg.
Haar motto is: Je moet dit alleen doen als je het echt heel graag wilt, en dan nog raad ik je aan om eerst alle aspecten van je keus serieus te checken aan de hand van dit boek. Maar áls dat allemaal is gedaan en je verlangen naar een kind is nog even groot, dan is Lammerts van Bueren bemoedigend: bam is een reële mogelijkheid, die je leven kan verrijken.
Gezien al deze complexiteit en gevoeligheden heb ik door dit boek veel bewondering gekregen voor Barbara Lammerts van Bueren. Ze moet een hele heldere geest hebben en haar gevoelens goed kunnen accepteren en hanteren. Dit boek is namelijk glashelder geschreven. Geen verhullende zinnen, geen kromme redeneringen, maar ook nooit domme simplificaties of irreëel optimisme. Dit boek is doordrongen van warme acceptatie en genuanceerde zorgvuldigheid. Het verbaast me dan ook niet dat Lammerts van Bueren een praktijk heeft voor de begeleiding van alleenstaande vrouwen met kinderwens.
Nog even over mijn uitstelgedrag bij het schrijven van deze recensie. De norm ‘elk kind heeft een vader nodig’ zit er bij mij diep ingebakken en dat heeft mijn levensloop sterk beïnvloed. Dat ik na de scheiding goede vrienden bleef met de vader van mijn toen driejarig kind spijt me niet, uiteraard. Maar dat ik vlak voor mijn 40ste mijn verlangen om nogmaals moeder te worden aan de kant schoof wegens gebrek aan een man… Het geeft me een kriebelig gevoel dat dit misschien niet echt nodig was."
Geen partner, wel een kinderwens; handreikingen voor alleenstaande vrouwen die het moederschap overwegen, Barbara Lammerts van Bueren, 2012, uitgeverij Zhonoor.
Boek bestellen? Dat kan hier.
* de website (inclusief blog) van Jolet Plomp is niet meer online