Vrouwen die er anno nu voor kiezen om in hun eentje moeder te worden, staan bekend als BAM: Bewust Alleenstaande Moeders.
En dan is de associatie met BOM snel gemaakt, de Bewust Ongehuwde Moeders uit de jaren zeventig en tachtig. Op het eerste gezicht een logische associatie, maar schijn bedriegt.
BOM: maatschappijkritische drijveer
Bij nadere beschouwing blijken de BOM-vrouwen veel meer vanuit een maatschappijkritische drijfveer keuzes te maken dan de BAM-vrouwen van nu. BOM-vrouwen verzetten zich tegen het instituut huwelijk en de traditionele taakverdeling tussen man en vrouw. Zij ervoeren het huwelijksrecht als onderdrukkend voor vrouwen, en vreesden met een huwelijk hun onafhankelijkheid te verliezen.
Dat betekende niet dat deze vrouwen geen man wilden. Integendeel: een substantieel deel van de BOM-moeders leefde gewoon samen met de vader van hun kind, of maakte met hun partner en kind deel uit van een woongroep. Ook als beide ouders niet samen leefden, was er vaak wel contact tussen kind en vader.
Het zal dan ook niet verbazen dat de kinderen van de overgrote meerderheid van de BOM-moeders via de natuurlijke weg verwekt zijn. Een groot deel van de zwangerschappen was zelfs ongepland. Zelfinseminatie was niet aan de orde, en slechts een enkeling maakte gebruik van KID.
BAM: liever met een partner
De BAM-vrouwen van nu maken hun keuze voor het moederschap over het algemeen zeer weloverwogen, na een (soms lange) periode waarin tal van dilemma's gewikt en gewogen worden. En ook al wordt de keuze bewust gemaakt, deze vrouwen hadden ook graag, en voor de meesten van hen zelfs wel liever, samen met een partner een kind gekregen.
Hanneke Groenteman is één van de moeders uit de BOM-generatie: ze werd zwanger van een man die ze leuk vond, maar die er naast haar ook andere relaties op nahield. 'Hij wilde geen kinderen, zegt Groenteman, en zij verzekerde hem ervan dat ze het alleen zou doen en niets van hem verwachtte'.
Hanneke Groenteman
Toch ligt de keuze van Hanneke Groenteman meer in de lijn van de huidige BAM-vrouwen. Voor haar was de keuze om alleen een kind te krijgen geen politieke kwestie: 'Liever had ik een goede relatie gehad, zegt ze. Die had ik in die tijd niet. Het was 1974 en ik was gescheiden, dus ik moest iets anders bedenken.'
De zoon van Hanneke Groenteman is inmiddels zelf ook vader, en met de tijd is zij zelf anders gaan denken over bepaalde zaken: 'Ik heb wel de neiging gehad om ongehuwd moederschap te idealiseren, om tegenwicht te bieden aan al die vragen die mensen stellen. Ik denk zelfs dat ik het soms wat heb opgehemeld, benadrukt hoe prima het ging, hoe weinig er viel aan te merken. Nu zie ik dat anders.
Alleenstaand ouderschap is nog altijd beter dan een slecht huwelijk, maar ik denk toch dat een goed huwelijk alles overtreft. Ik zie nu van dichtbij hoe leuk dat is bij Gijs en zijn vrouw. Het is toch beter.' Het gaat haar er meer om dat een kind twee ouders heeft, of dat nu mannen of vrouwen zijn.
Deze week heeft de Groene Amsterdammer een themanummer over Vaders, met daarin een artikel over verschillende generaties moeder zonder man: Nina Polak, 'Bom- en bammoeders. Hadden we nu maar een papa, dan kon die de tent opzetten.', de Groene Amsterdammer, 20 december 2012
Barbara Lammerts van Bueren
21 december 2012